Szanowni Państwo,
Dzisiaj jest ostatni dzień mojej drugiej kadencji na zaszczytnej funkcji dziekana Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMK. Powierzyliście mi Państwo ważne zadanie - poprowadzenie Wydziału w latach 2016-2024. Poniżej prezentuję krótkie sprawozdanie z działalności Wydziału.
CZYNNKI WPŁYWAJĄCE NA FUNKCJONOWANIE WYDZIAŁU W LATACH 2016-2024
Nie był to łatwy czas dla Wydziału i Uniwersytetu. Wprowadzono nową organizację polskiej nauki i szkolnictwa wyższego (Ustawa o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 r.). Dokonano nowej klasyfikacji dyscyplin naukowych, która doprowadziła do podziału geografii na dwie dyscypliny należące do różnych dziedzin. Zmieniały się też zasady ewaluacji dyscyplin naukowych oraz punktacji czasopism. Nowy Statut UMK (2019 r., z późniejszymi zmianami) znacznie zmienił zasady funkcjonowania wydziałów, z realnym zagrożeniem likwidacji niektórych jednostek, w tym naszego Wydziału. Znacznym wyzwaniem dla pracowników, a zwłaszcza administracji było przejście na elektroniczne zarządzanie dokumentacją (EZD), zastępującymi dotychczasowe formy obiegu dokumentów. Szereg dodatkowych obowiązków przeszło na dziekanat i pracowników.
Również inne czynniki wpłynęły na funkcjonowanie Wydziału. W latach 2020-2022 zmagaliśmy się z Pandemią Covid-19, która wymusiła na nas zmianę form kształcenia (nauczanie zdalne) oraz ograniczyła też naszą aktywność naukową. Również wojna w Ukrainie wpłynęła na niestabilną sytuację w kraju i na świecie. Wysoka inflacja pogłębiła niedofinansowanie nauki i szkolnictwa wyższego. Coraz trudniej jest uzyskać środki na badania. Płace pozostawały na niskim poziomie, postępowała pauperyzacja środowiska akademickiego. Poważnym wyzwaniem stała się malejąca liczba kandydatów na studia (niż demograficzny), obniżający się poziom wiedzy i umiejętności kandydatów oraz rezygnacje w trakcie studiów. Brakuje kandydatów do szkół doktorskich.
SYTUACJA KADROWA
Pomimo to Wydział się rozwijał. Obecnie liczy 71,5 pracowników + 2 etaty w konkursach (od 2016 r. przybyło 5 etatów). Zatrudniamy 5 pracowników badawczych, 50 pracowników badawczo-dydaktycznych oraz 2 pracowników dydaktycznych. Ponadto 7 osób pracuje w dziekanacie, a 7 pracowników zatrudnionych jest na stanowiskach inżynieryjno-technicznych. Wśród nauczycieli akademickich 7 osób posiada tytuł profesora, 27 osób stopień doktora habilitowanego (zatrudnionych na etacie profesora uczelni), 21 adiunktów ze stopniem doktora, 2 osoby są na etacie adiunkta dydaktycznego ze stopniem doktora oraz 2 osoby na stanowisku asystenta. W latach 2016-2024 tytuł profesora uzyskało 5 osób, 18 osób uzyskało stopień doktora habilitowanego, w tym 4 osoby spoza UMK. Na Wydziale obroniono też 24 doktoraty. Wyzwaniem staje się starzenie kadry i brak zastępowalności pokoleń przez młodych naukowców.
STRUKTURA WYDZIAŁU
Wydział posiadał strukturę katedralną (9 katedr) oraz jednostki wydziałowe: Laboratorium Analiz Środowiskowych, Zespół Informatyczno-Wydawniczy. Ponadto prowadzimy Obserwatorium Meteorologiczne UMK w Toruniu, Stację Polarną UMK na Spitsbergenie oraz Stację Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego w Koniczynce. Na Wydziale utworzono też Polsko-Chińskie Centrum Badań nad Turystyką (działało w latach 2019-2022) oraz Centrum Badań Polarnych.
Od 1 września 2024 r. na Wydziale będą funkcjonować dwa instytuty z katedrami: Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej oraz Instytut Nauk o Ziemi i środowisku, a ponadto Zespół Dydaktyczny Nauk o Kulturze Fizycznej.
OSIĄGNIECIA NAUKOWE
Wydział jest interdyscyplinarną jednostką łączącą nauki o Ziemi i środowisku, geografię społeczno-ekonomiczną i gospodarkę przestrzenną oraz nauki o kulturze fizycznej. Dorobek publikacyjny pracowników Wydziału wykazuje systematyczny wzrost. W sumie w latach 2016-2024 pracownicy Wydziału opublikowali 125 monografii i atlasów. Jesteśmy autorami ponad 1100 artykułów, w tym wielu w renomowanych czasopismach. Pracownicy Wydziału redagują trzy własne czasopisma: Bulletin of Geography. Socio-economic Series (100 pkt.), Bulletin of Geography. Physical Geography Series (40 pkt.) oraz Journal of Education Health and Sport (40 pkt.).
W sprawozdawanym okresie realizowaliśmy 95 projektów badawczych za kilkanaście milionów złotych, w tym granty Ministerstwa Nauki I Szkolnictwa Wyższego, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowego Centrum Nauki oraz projekty zagraniczne, lub we współpracy międzynarodowej. Aktywnie działamy w ramach Inicjatywy Doskonałości Uczelnia Badawcza, pozyskując środki na badania, aparaturę i wymianę naukową. Na Wydziale odbyło się szereg konferencji, warsztatów i szkół. W 2018 r. uroczyście obchodziliśmy 100-lecie Geografii w Polsce Niepodległej. Gościliśmy wybitnych naukowców na Wykładach Galonowskich.
Nasze działania i osiągniecia badawcze zostały docenione w procesie ewaluacji. W latach 2014-2017 Wydział Nauk o Ziemi posiadał kategorię B, W latach 2018-2021 kategorię A, a w ostatniej ewaluacji obie dyscypliny: nauki o Ziemi i środowisku oraz Geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna uzyskały kategorię B+, dającą pełne uprawnienia akademickie do nadawania stopni naukowych oraz prowadzenia studiów wyższych.
DYDAKTYKA
Wydział prowadzi studia I stopnia: licencjackie na kierunkach: geografia (od 2022 r. na kierunku geografia i kształtowanie środowiska), turystyka i rekreacja; studia inżynierskie na kierunku gospodarka przestrzenna oraz studia II stopnia (magisterskie) na kierunkach: geografia, geoinformacja środowiskowa, turystyka i rekreacja, gospodarka przestrzenna i geozarządzanie. W latach 2012-2018 prowadzono również studia miejskie (I stopień). Niestety liczba studentów systematycznie maleje z ok. 650 w roku akad 2019/2020 do 430 w roku akad. 2023/2024. Szczególnie niskie nabory dotyczą studiów II stopnia. Aby przeciwdziałać tym negatywnym trendom organizowaliśmy szereg wydarzeń promocyjnych: Wielki Test Wiedzy Geograficznej, Repetytorium dla maturzystów, Geografia na 100%, Dzień GISu, Dzień Polarny, Dzień Gleby, Dzień Atmosfery i wiele innych. Pozyskiwaliśmy środki na podniesienie poziomu kształcenia, np. w ramach programów edukacyjnych Wiedza Edukacja Rozwój (Europejski Fundusz Społeczny).
Nasi studenci osiągają bardzo dobre wyniki w nauce, o czym świadczą liczne stypendia i nagrody za prace dyplomowe. Prężnie działa Samorząd Studencki oraz Studenckie Koła Naukowe: SKN Geografów, SKN „Kreatorzy Przestrzeni”, SKN Hydrologów i SKN Turystyki i Rekreacji. W latach 2017-2023 wypromowaliśmy 1187 absolwentów. Na Wydziale prowadzone były Studia Doktoranckie (do 2024 r.), a od 2019 r. pod naszą opieką są doktoranci Szkół Doktorskich UMK: Nauk Ścisłych, Nauk Społecznych oraz Interdyscyplinarnej Szkoły Akademia Copernicana. Wydział prowadzi również studia podyplomowe: z Planowania przestrzennego oraz w Zakresie polityki rowerowej i planowania ruchu rowerowego (od 2024 r.).
WSPÓŁPRACA KRAJOWA I ZAGRANICZNA
Aktywnie współpracujemy z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Wydział i Uniwersytet podpisały umowy o współpracy z kilkudziesięcioma firmami i instytucjami z całego kraju. Od 2022 r. działa przy Wydziale Rada Współpraca z Otoczeniem Społeczno-Gospodarczym. Rozwija się współpraca zagraniczna zarówno w ramach podpisanych umów, jak i indywidualnych inicjatyw naszych pracowników. Sprzyja temu program Erasmus/Erasmus+ umożliwiający wyjazdy pracowników i studentów oraz przyjmowanie naukowców, doktorantów i studentów z zagranicy.
POLITYKA FINANSOWA
Wydział zostawiam w dobrej kondycji finansowej. Wszelkie działania finansowe były klarowne, a zasady podziału środków finansowych były oparte o zatwierdzone przez Radę Wydziału/Radę Dziekańską regulaminy i algorytmy. Wprowadziłem granty dla młodych pracowników nauki i doktorantów wspomagające ich start w świecie nauki. Ponadto co roku wnioskowałem o dodatki rektorskie dla najaktywniejszych pracowników w sferze nauki, dydaktyki, organizacji i promocji Wydziału. Studenci posiadają własny fundusz na działalność Samorządu Studenckiego WNoZiGP i kół naukowych. Zgodnie z obietnicą wyborczą Wydział pokrywa koszty autokarów na ćwiczeniach terenowych, co było znacznym obciążeniem dla studentów. Ciągłym wyzwaniem jest pozyskiwanie środków zewnętrznych. Dzięki współpracy krajowej i zagranicznej pozyskaliśmy cały szereg grantów na badania i zakup aparatury badawczej. Aktywnie działaliśmy w ramach Inicjatywy Doskonałości – Uczelnia Badawcza.
PODZIĘKOWANIA
Nasze osiągnięcia, rozpoznawalność i wysoka pozycja Wydziału w Uniwersytecie oraz w Polsce i na świecie są efektem pracy Nas Wszystkich. Każdy z nas włożył swój wkład w rozwój naszego Wydziału. Chciałbym w tym miejscu podziękować wszystkim Pracownikom, Studentom i Doktorantom za wspólną pracę dla dobra Wydziału. W szczególności dziękuję za owocną współpracę Prodziekanom, którzy organizowali kształcenie i odpowiadali za sprawy studenckie. Dziękuję Przewodniczącym Rad dyscyplin i Rady rozwoju dyscypliny nauki o kulturze fizycznej za wspólne działania w zakresie organizacji nauki na naszym Wydziale. Dziękuję również Pełnomocnikom dziekana za koordynowanie prac ważnych sfer dla działalności naszego Wydziału. Dziękuję również Senatorom, którzy reprezentowali Wydział w Senacie UMK. Dziękuję kierownikom katedr i innych jednostek wydziałowych za koordynowanie prac tych jednostek. Dziękuję również Paniom z dziekanatu za sumienną pracę. Dziękuję Panią Kierowniczkom dziekanatu, za współpracę, dbałość o dobro i wizerunek naszego Wydziału. Dziękuję również Pracownikom inżynieryjno-technicznym za wspieranie działań naukowych i dydaktyki. Składam także podziękowania studentom i doktorantom za pilną naukę oraz uczestniczenie w życiu naszego Wydziału, a zwłaszcza za pracę w samorządach oraz w kołach naukowych. Dziękuję wszystkim.
Te mijające 8 lat traktowałem jako służbę. Zawsze nasze wspólne dobro, jakim jest Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, było dla mnie najważniejsze. Przed wszystkim liczyła się jedność Wydziału, jego dobre imię. Ważna była twórcza atmosfera, której sprzyjały relacje koleżeńskie. Bardzo ważne były wydarzenia integrujące naszą społeczność: coroczne Dni Wydziału, Bale Wydziału, Spotkania Wigilijne, spotkania podsumowujące rok akademicki. Zgodnie współpracując możemy osiągnąć więcej.
Oddaję Wydział w dobre ręce. Nowemu Dziekanowi, Prodziekanom, Dyrektorom Instytutów życzę dalszych sukcesów naukowych, organizacyjnych i dydaktycznych. Wszystkim Państwu jeszcze raz dziękuję za te lata i deklaruję dalszą pracę na rzecz Wydziału.
Z wyrazami szacunku,
Marek Kejna
PS. W zakładce o Historii Wydziału (https://www.geo.umk.pl/wydzial/historia) zamieszczono krótką prezentację, jaką przedstawiłem na ostatniej Radzie Dziekańskiej w czerwcu br.