W dniu 3.01.2024 r. w Narodowym Centrum Nauki w Krakowie została podpisana umowa w sprawie realizacji, we współpracy międzynarodowej, projektu badawczego pt. „Pochodzenie minerałów żelaza w glebach o wysokiej przepuszczalności i wyznaczanie horyzontów diagnostycznych gleby za pomocą wskaźników magnetycznych”, finansowanego w programie Weave, w ramach konkursu OPUS 24 Lead Agency Procedure (nr 2022/47/I/ST10/00563).
Zjawisko magnetyzmu gleb jest związane z rodzajem i rozmieszczeniem cząstek magnetycznych, które wynikają ze składu mineralnego gleby, tworzenia się pedogenicznych związków żelaza w toku procesów glebotwórczych, ale także z obecności zanieczyszczeń antropogenicznych. Celem projektu jest między innymi próba opracowania narzędzia geofizycznego do szybkiej identyfikacji poziomów diagnostycznych, niezbędnych do taksonomicznego wydzielenia typów gleb, w których minerały żelaza odgrywają kluczową rolę. Oczekiwanym efektem projektu będzie też odpowiedź na pytanie, czy możliwa jest migracja w dół profilu glebowego cząstek ferrimagnetycznych pochodzenia antropogenicznego? Badania w ramach projektu będą skupiały się na glebach leśnych, wybranych typów: słabo ukształtowanych, bielicowych, rdzawych i brunatnych, w wybranych regionach Polski (Pojezierze Brodnickie, Bory Tucholskie, Dolny i Górny Śląsk) oraz Czech.
Konsorcjum realizujące projekt składa się z trzech jednostek naukowych z Polski: Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk w Zabrzu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej oraz Politechnika Warszawska, Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, a także dwóch jednostek z Republiki Czeskiej: Institute of Geophysics of the Czech Academy of Sciences i Czech University of Life Sciences Prague. Instytucją współfinansującą po stronie partnerów czeskich jest GAČR - Czech Science Foundation. Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. Tadeusz Jerzy Magiera (IPiŚ PAN), a koordynatorem ze strony czeskiej doc. dr Eduard Petrovsky. Ze strony UMK koordynatorem jest dr hab. Michał Jankowski, prof. UMK z Katedry Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu, a wykonawcami dr Marcin Sykuła (KGiKK) i mgr Michał Dąbrowski (Laboratorium Analiz Środowiskowych).
Całkowity koszt projektu po stronie polskiej wyniesie 976 000,00 zł. Strona czeska uzyskała zbliżone finansowanie. Na zadania wykonywane w UMK przypada blisko 200 000 zł. Projekt będzie realizowany w ciągu najbliższych trzech lat.